شوربختانه فرهنگ بیمه در صنعت ساخت و ساز کشور ما جایگاهی ندارد. به همین دلیل گاه پیشامد حوادث، هزینه‌هایی سنگین و ناخواسته به پروژه تحمیل می‌کند. مهندسان ناظر با توجه به نقش محوری خود در چارچوب قانونی ساخت و ساز شهری می‌توانند نقشی سازنده و مفید در گسترش و نشر فرهنگ بیمه داشته باشند. در جهت ایفای چنین نقش مهم و سازنده‌ای، قبل از امضای مجوز شروع بکار، مهندس ناظر مالک را ملزم به تهیه بیمه نامه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان می‌نماید.

از طرف دیگر بسیاری از نمایندگی های بیمه اطلاعات درستی در مورد مفاد و کلوزهای بیمه نامه‌های مسئولیت ندارند و چه بسا کارگاه‌هایی که بیمه مسئولیت کارفرما داشته‌اند اما به هنگام حادثه، شرکت بیمه‌گر به دلیل عدم تهیه کلوزهای مرتبط با آن حادثه از پرداخت خسارت خودداری نموده است.

شناخت کلوزهای مهم بیمه مسئولیت کارفرما برای خرید بیمه نامه‌ای مطمئن بسیار حائز اهمیت است. این توضیحات فقط به جهت افزایش اطلاعات مهندس ناظر برای راهنمائی مالک ارائه می‌گردد. شماره کلوزها بر اساس بیمه نامه‌های صادره از طرف شرکت سهامی بیمه ایران بیان می‌گردد.

کلوز شماره ۱: تعدد دیات

وجود این کلوز در بیمه نامه بسیار مهم است. این کلوز زمانی به کار می‌آید که حادثه‌ای منجر به قطع نخاع یا صدمات سنگین جسمی به فرد یا افرادی شود. به عنوان مثال کور شدن دو چشم معادل یک دیه کامل است همچنین قطع دو دست، قطع دو پا، از بین رفتن قدرت تکلم هر یک مستلزم یک دیه کامل است. حال اگر این صدمات همزمان به فردی وارد شود ممکن است خسارتی بیش از یک دیه به او تعلق گیرد. در مورد قطع نخاع احکامی تا هفت و نیم دیه برای یک نفر صادر شده است. در چنین حوادثی مالک باید کلوز ۱ را خریداری کرده باشد تا بتواند خسارت را دریافت نماید.

کلوز شماره ۳: پوشش اماکن وابسته به کارگاه

گرچه عنوان این کلوز اماکن وابسته به کارگاه است اما با خریدن این کلوز حوادثی که در ساعات غیرکاری رخ می‌دهند نیز تحت پوشش قرار می‌گیرند. بدون خریدن این کلوز فقط حوادثی تحت پوشش هستند که از ساعت ۸ صبح لغایت ۵ بعد از ظهر اتفاق بیفتند. لذا خرید این کلوز بسیار مهم است.

کلوز شماره ۴: پوشش بیمه‌ای مسئولیت مجری ذیصلاح

این کلوز مسئولیت‌های مجری ذیصلاح مندرج در پروانه ساختمانی را پوشش می‌دهد. پرداخت خسارت برای مجریانی که نام آنها در پروانه درج نشده، مقدور نخواهد بود. برای پوشش آنها لازم است مالک در هنگام خرید بیمه نامه، نام مجری ذیصلاح را در قسمت “سایر بیمه گزاران” معرفی نماید یا بعداً الحاقیه تهیه کند.

کلوز شماره ۶: پوشش بیمه‌ای مسئولیت پیمانکاران فرعی

این کلوز مسئولیت‌های پیمانکاران فرعی (استادکاران طرف قرارداد با کارفرما) را پوشش می‌دهد. خریدن این کلوز بسیار مهم است چرا که معمولاً مالک خود باید پرداخت سهم تقصیر استادکاران را تقبل نماید.

کلوز شماره ۷: پوشش بیمه‌ای مسئولیت مهندسین ناظر و طراح

این کلوز مسئولیت‌های مهندس ناظر را پوشش می‌دهد به شرطی که سقف تعهدات بیمه نامه برای پوشش مسئولیت مالک تمام نشده باشد. با توجه به اینکه معمولاً سقف تعهدات کافی نیست، به مهندسین طراح و ناظر اکیداً توصیه می‌شود بیمه نامه جداگانه مسئولیت حرفه‌ای برای خود تهیه نمایند.

کلوز شماره ۸: پرداخت خسارت بدون رأی دادگاه

این کلوز امکان پرداخت خسارت به صورت توافقی و بدون نیاز به رأی قطعی دادگاه را فراهم می‌کند. البته در استفاده از این کلوز باید با احتیاط و مشورت با وکلا عمل شود، زیرا ممکن است در مراحل بعدی دادرسی، سهم تقصیر بیمه‌گزار افزایش یابد.

کلوز شماره ۹: پرداخت هزینه‌های پزشکی بدون اعمال تعرفه

با خرید این کلوز، شرکت بیمه کل مبالغ پزشکی را بر اساس فاکتورهای بیمارستان پرداخت می‌کند. در غیر این صورت، هزینه‌ها بر اساس تعرفه‌های دولتی پرداخت خواهد شد.

کلوز شماره ۱۰: پوشش مطالبات تأمین اجتماعی

بر اساس ماده ۶۶ قانون تأمین اجتماعی، اگر حادثه به دلیل عدم رعایت مقررات ایمنی باشد، مقصرین باید حقوق مادام‌العمر کارگر فوت شده یا از کار افتاده را بپردازند (معادل ۱۰ سال حقوق به صورت یکجا). این کلوز این خسارت سنگین را پوشش می‌دهد.

کلوز شماره ۱۱: پوشش بیمه‌ای برای شخص کارفرما، پیمانکاران، مهندسین و…

این کلوز حوادث و خسارات جانی که برای خود کارفرما (شخص اول)، مهندسین و پیمانکاران (اشخاص دوم) اتفاق می‌افتد را جبران می‌نماید. بیمه نامه عادی فقط کارگران را پوشش می‌دهد.

کلوز شماره ۱۲: مسئولیت کارفرما در برابر صدمات جسمی اشخاص ثالث

این کلوز قلب بیمه نامه است. منظور از اشخاص ثالث عابران، همسایه‌ها، و هرکسی بجز کارفرما، کارگران و افراد مندرج در کلوز ۱۱ است. بدون این کلوز، بیمه نامه کارایی چندانی ندارد.

کلوز شماره ۱۳: افزایش نرخ دیات

با توجه به طولانی شدن فرآیندهای قضایی، نرخ دیه در سال صدور حکم ممکن است از سال وقوع حادثه بیشتر باشد. این کلوز مابه‌التفاوت نرخ دیه را تا سقف سه سال پوشش می‌دهد.

کلوز شماره ۱۵: حوادث نامرتبط با نوع فعالیت

این کلوز حوادثی را که ظاهراً به فعالیت اصلی کارگاه مرتبط نیستند (مانند برق‌گرفتگی حین گرفتن برق غیرمجاز) پوشش می‌دهد.

درج نام شرکاء و سایرین: می‌توان نام تمام شرکاء، مجری، سرپرست کارگاه و… را در قسمت “سایر بیمه گذاران” درج کرد تا مسئولیت آنها نیز تحت پوشش قرار گیرد. این کار با خرید الحاقیه نیز ممکن است.

خسارت جانی در مقابل خسارت مالی: بیمه نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان صرفاً خسارت‌های جانی و فوت را پرداخت می‌کند. برای خسارت‌های مالی (مانند ریزش ساختمان مجاور در حین گودبرداری)، باید بیمه نامه جداگانه‌ای تحت عنوان “بیمه مسئولیت اموال اشخاص ثالث” تهیه گردد.

توصیه نهایی: توصیه منطقی این است که کارفرما هر دو بیمه نامه (مسئولیت جانی کارکنان و اموال اشخاص ثالث) را برای تمام مدت احداث ساختمان خریداری نماید.